Strasburg uwzględnia wnioski o środki tymczasowe
Europejski Trybunał Praw Człowieka uwzględnił wnioski o środki tymczasowe chroniące represjonowanych sędziów
W dniu 8 lutego 2022 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka podjął precedensową decyzję, uwzględniając wniosek o środki tymczasowe w sprawie Wróbel p. Polsce, która dotyczy uchylenia immunitetu Sędziego Sądu Najwyższego Włodzimierza Wróbla. Sędzia Wróbel pełnił funkcję współsprawozdawcy przy podejmowaniu przez trzy połączone izby Sądu Najwyższego uchwały (sygnatura akt BSA I -4110-1/20) stwierdzającej, że wadliwie powołani sędziowie nie mogą orzekać i że, w szczególności, decyzje tzw. Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego zostały wydane przez organ niewłaściwie obsadzony. Uchwała ta stanowiła realizację orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczącego praworządności. Polskie władze wszczęły – co powszechnie traktowano jako formę represji – postępowanie karne wobec sędziego Wróbla i w tym celu wniosły o uchylenie jego immunitetu. Wniosek o uchylenie immunitetu – nieuwzględniony przez Izbę Dyscyplinarną w pierwszej instancji – miał być rozpoznany przez tę samą Izbę orzekającą w drugiej instancji.
W tej sytuacji obrońcy sędziego Wróbla złożyli do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wniosek o środki tymczasowe zabezpieczające prawo skarżącego do rzetelnego procesu.
Na skutek powyższego wniosku Europejski Trybunał Praw Człowiek wydał środek tymczasowy, wskazując polskiemu rządowi, że musi on zapewnić, że postępowanie dotyczące uchylenia immunitetu sędziowskiego sędziego Wróbla spełnia wymogi rzetelnego procesu zagwarantowane w Artykule 6 § 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, a w szczególności że skład organu rozpoznającego sprawę spełnia wymogi „niezawisłego i bezstronnego sądu ustanowionego ustawą” (por. Reczkowicz p. Polsce, nr 43447/19, 22 lipca 2021, §§ 225-284) i że żadna decyzja dotycząca jego immunitetu nie zostanie podjęta przez Izbę Dyscyplinarną do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia o podniesionych przez niego zarzutach przez Trybunał.
Dzięki temu precedensowemu środkowi tymczasowemu sędzia Wróbel został ochroniony przed tym, by jego sprawę rozpoznała bezprawnie działająca Izba Dyscyplinarna. Środek ten otworzył też drogę do wnioskowania o kolejne podobne środki.
W dniu 19 września 2022 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka uwzględnił wnioski o środki tymczasowe w sprawach Niklas-Bibik p. Polsce oraz Piotrowska p. Polsce. Sprawy te dotyczą sędziów, co do których polskie władze wydały zarządzenia o przerwie w czynnościach służbowych lub złożyły wnioski o ich zawieszenie w tych czynnościach z powodu wydanych przez nich decyzji orzeczniczych, stanowiących realizację prawa unijnego i wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Europejski Trybunał Praw Człowiek wydał środki tymczasowe, wskazując polskiemu rządowi, że musi on zapewnić, że postępowania dyscyplinarne dotyczące zawieszenia skarżących sędziów spełniają wymogi rzetelnego procesu zagwarantowane w Artykule 6 § 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, a w szczególności że skład organu rozpoznającego sprawę spełnia wymogi „niezawisłego i bezstronnego sądu ustanowionego ustawą” (por. Reczkowicz p. Polsce, nr 43447/19, 22 lipca 2021, §§ 225-284, Dolińska-Ficek i Ozimek p. Polsce, nr 49868/19 i 57511/19, 8 listopada 2021, §§ 281-357 i 368-369). W efekcie wyznaczone posiedzenia dotyczące obu skarżących sędziów zostały odwołane.
Sędzia Sądu Najwyższego Włodzimierz Wróbel jest reprezentowany przez adwokat Agnieszkę Helsztyńska i adwokat Sylwię Gregorczyk-Abram (Wolne Sądy).
Sędzia Sądu Okręgowego Agnieszka Niklas-Bibik jest reprezentowana przez adwokata Piotra Hoffmana, a Sędzia Sądu Apelacyjnego Irena Piotrowska jest reprezentowana przez Agnieszkę Helsztyńską.